ΑΡΜΥΡΗ ΠΑΤΡΙΔΑ, ΒΟΥΒΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΚΑΙ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ

Ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους έλληνες συνθέτες, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, σε συνεργασία με τον Κώστα Γεωργουσόπουλο (που χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Κώστας Χ. Μύρης) χάρισε σε αυτόν τον κόσμο και ειδικά στο διάστημα τέλη '60 αρχές '70, μια σειρά απο αριστουργηματικά έργα. Θα μου επιτρέψετε να επιμένω σε αυτή την άποψη, μια και Ιθαγένεια, Χρονικό, Στρατης Θαλασσινός, Τραγούδια του νέου πατέρα, Ηλιος ο Πρώτος, ακόμη και Ριζίτικα, αλλά και έργα όπως Θησέας, Μικρές Αφροδίτες, Θητεία κλπ, είναι με λίγα λόγια έργα τέχνης ασύγκριτης ομορφιάς. Η συνέχεια δεν ήταν ακριβώς ανάλογη, αλλά τα έργα που είπα νομίζω πως είναι υπερ-αρκετά (και έχω αφήσει και τον υπέροχο Θεσσαλικό Κύκλο και τους Ελευθερους Πολιορκημένους απ έξω.. και το Οροπέδιο και τους Μετανάστες)

Θάμουν 14 χρονών, λίγο πριν - λίγο μετα την πτώση της χούντας, που γνώρισα τη μαγεία της μουσικής του Μαρκόπουλου, αλλά και άλλων σημαντικών ελλήνων συνθετών (πέρα απο Χατζιδάκη και Θεοδωράκη), όπως του Χάλαρη, του Λεοντή, της Καραίνδρου και του Κουνάδη.

14 χρονών...
Θυμάμαι σαν τώρα τη μέρα που μου έκανε δώρο ο πατέρας μου την "Ακολουθία" του Χάλαρη...

"Αν γράψεις καλά στη χημεία - τρίτη γυμνασίου ήμουν - θα σου αγοράσω την κασέτα". Όχι, δεν είχα γράψει καλά (14 νομίζω), αλλά η κασέτα ήταν εκεί, πάνω στο τραπέζι που διάβαζα.

Τότε, δεν είχα αρχίσει ακόμη να ακούω ξένη μουσική, πέρα απο τα παντελώς γελοία αλλά υπέροχα αξέχαστα εφηβικά πάρτι...

Θυμάμαι πως για τα επόμενα 3-4 χρόνια που επισκεπτόμουν τους συγγενείς μου - παππούδες και θείους/ες στα Τρίκαλα, συντροφιά με ενα φορητό ραδιοκασετόφωνο Silver και με μερικές κασέτες με τραγούδια απο τα άλμπουμ που προανέφερα, καμμιά φορά μισά, ή με παρεμβάσεις απο τις διαφημιστικές εκπομπές της εποχής (για όσους τα έζησαν).

14 χρονών.. Και γω να ακούω την ιστορία του γίγαντα στον Καύκασο, τα πόσα χρόνια δίσεκτα μέσα σε μιαν ώρα και να ανατριχιάζω για πράγματα, καταστάσεις και πρόσωπα που δεν είχα γνωρίσει και δεν είχα καν φανταστεί το μέγεθός τους..

Μια από τις πρώτες υποχρεώσεις μου, μόλις απέκτησα το πρώτο μου στερεοφωνικό, ήταν να βρω τους δίσκους αυτούς, ώστε να είναι μόνιμος σύντροφος στη ζωή μου. Κάτι σαν ενα φετίχ, μια και πέρα απο τη μουσική, ήταν και τα εξώφυλλα αυτά που μου είχαν κάνει φοβερή εντύπωση. Ένας διαφορετικός κόσμος, αλλιώτικος απο αυτόν που ζούσα και που κυκλοφορούσε γύρω μου, χωρίς περιττά στοιχεία, λιτός και απόλυτα παιδαγωγικός...

Που να φανταστώ τότε τι θα σήμαινε μετά από 30τοσα χρόνια για μένα το τραγούδι του Γερο δάσκαλου..
Και βέβαια.. ο Ξυλούρης... η Δημητριάδη.. η Σπυράτου...

Η ιστορία μας απόψε είναι αφιερωμένη στο Χρονικό, αυτό το ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ έργο του 1970. Όσα χρόνια και να περάσουν, όσο ακόμη θα υπάρχω, δεν θα υπάρξει ούτε ΜΙΑ φορά που θα το ακούσω και τα μάτια μου δεν θα θολώσουν από την φυσιολογική εκδήλωση της αναπόφευκτης συγκίνησης. Μάλιστα, όχι μόνο στα τραγούδια που μνημόνευσα προηγουμένως, αλλά και σε άλλα..

Όπως για παράδειγμα στον απίστευτο "Αρχάγγελο"...



Αρχάγγελος
Τις Κυριακές στα Τρίκαλα,
στη Λάρισα, στη Σπάρτη
κάποιον κρυφόν αρχάγγελο
προσμένουν κάθε Μάρτη.

Τα βράδια στον περίπατο
κορίτσια και φαντάροι
ανεβοκατεβαίνουνε
με σκάλες στο φεγγάρι.

Καθώς ανάρια ραθυμούν
τα φώτα κι οι σημαίες
τα σπίτια πλοία φαίνονται,
οι κάμποι προκυμαίες.

Αν ο κρυφός ερχόμενος
δεν έχασε το δρόμο
θα φτάσει τα μεσάνυχτα
μ' ένα κουπί στον ώμο.

Μα πού θα παν' τα Τρίκαλα,
η Σπάρτη κι η Κοζάνη
αν μια βραδιά σαλπάρουνε
κι αλλάξουνε λιμάνι.

Στη δεκαετία του 80, αλλά και στην επόμενη, τα μουσικά ενδιαφέροντά μου απλώθηκαν σε τεράστιους χώρους. Αυτό το άπλωμα, συνεχίζεται ακόμη θυμίζοντάς μου τη διαστολή του σύμπαντος. Αν και βέβαια, μου είναι δύσκολο πια να αγαπήσω με το ίδιο πάθος τα νέα πράγματα που θα ακούσω.

Γύρω στο 2000 (?) βρίσκω το Χρονικό σε cd σε επανέκδοση. Τα βινύλια μου είναι σε εξαιρετική κατάσταση, αλλά περιεργάζομαι τη νέα έκδοση με περιέργεια και νοσταλγική διάθεση αλλά και με μια σχετική ..θλίψη θάλεγα, μια και οι εποχές έχουν αλλάξει (έτσι τουλάχιστον δείχνουν) και σκέπτομαι εκεί στο δισκάδικο "τι άραγε θα μπορούσε να πει αυτό το έργο τώρα πια και σε ποιόν". Οι άνθρωποι του μόχθου, του τίμιου ιδρώτα, του αυθόρμητου χαμόγελου, τα παιδιά που παίζουν στις αλάνες, που παίζουν στις αυλές, τις άσπρες αυλές κρυφτό, που μεγαλώνουν αγκαλιάζοντας τις αυτοσχέδιες από μεταλλικά δοχεία γλάστρες, που κρυφά κόβουν σταφυλάκια απο την κληματαριά... απλά δεν υπάρχουν πια. Στη θέση τους, μεταλλαγμένοι σύγχρονοι άνθρωποι, σε σπίτια με ζωές κλειδαριές ασφαλείας, με ακριβά ασφαλή αυτοκίνητα τηλεοράσεις πλάσματος, αλλά και με ρωσίδες, με αλβανούς, με πακιστανούς, κινέζους, αφγανούς και μαύρους.. που τους θέλουν όταν τους έχουν ανάγκη και τους πετούν όταν μπαίνουν στη ζωή τους, έστω και σαν εικόνα..

Παρατηρώ οτι στην επανέκδοση υπάρχουν κι άλλα τραγούδια. Ανάμεσα σε αυτά και ένα που με ξαναφέρνει χρόνια πίσω, σαν να είναι κάποιος που με συναντά στο δρόμο και μου λέει .."ξέρεις, είμαι αδερφός σου! Δεν με γνώριζες, αλλά τελικά με βρήκες".
Το τραγούδι είναι το "1945"..

1945
Σαν τέλειωσε ο πόλεμος
γυρίζουν οι φαντάροι
και στα χωριά της Φλώρινας
πήγανε στο παζάρι.

Πουλούσαν χιτώνια,
παράσημα και χλαίνες
αγόραζαν αρώματα,
πουκάμισα και xτένες.

Ο νοσοκόμος της φρουράς,
κοπέλι από την Κρήτη
τα κυάλια πήρε του γιατρού,
να δει τον Ψηλορείτη.

Ένας τυφλός ταξίαρχος
απ' την μεριά του Βόλου
αγόραζε ακορντεόν,
να παίζει στην Αιόλου.

Ο στρατηγός δεν πούλησε,
πήρε τον ιπποκόμο
και τράβηξε το σύντομο
για την Αθήνα δρόμο.

Σαν τέλειωσε ο πόλεμος
γυρίζουν οι φαντάροι
μα κάποιος πούλησε κρυφά
και τ' αργυρό φεγγάρι.

Ξεκίνησα την περασμένη Πέμπτη για ένα συνέδριο διδακτικής στη Φλώρινα. Όμως, είμαι επιρρεπής στο να συμμετέχω σε παιχνίδια της τύχης. Είχα την εισήγησή μου το Σάββατο και όντας αγχωμένος, έφυγα παίρνοντας κάποια cd με mp3, χωρίς καλά καλά να κοιτάξω τι είχαν. Μάλιστα, είχα προαποφασίσει να περάσω στην επιστροφή μου και από τα Τρίκαλα* μια και είχα αρκετό καιρό να δω τους θείους και τα ξαδέρφια.

Περιττό να πω ποιο ήταν το τραγούδι που πέρασε από τα ηχεία του αυτοκινήτου και από κει αναμείχθηκε με τον μολυσμένο αέρα της περιοχής κατά την προσέγγισή μου σε αυτή την εκπληκτική μικρή πόλη. (Τι; Δεν έχει αξιοθέατα; Διαφωνώ)

Σταματώ εδώ.
Σταματώ και σας αφήνω να αναζητήσετε τις δικές σας σκέψεις πάνω σε αυτά τα δυο διαμάντια του Μαρκόπουλου.

Το Χρονικό συνεχίζεται καλοί μου φίλοι. Μπορεί να μην εξελίσσεται, να μην κυκλοφορεί επίσημα το δευτερο ή το τρίτο ή το εικοστό τρίτο μέρος, αλλά σίγουρα ΥΠΑΡΧΕΙ και συνεχίζεται. Ισως πια δεν αφορά όλους. Ίσως εμείς να είμαστε στο Χρονικό. Κι αν κάτι με ψιλοστενοχωρεί είναι πως δεν είμαι φιλόλογος, ώστε να κάνω ενα εναλλακτικό μαθημα σύγχρονης ιστορίας μέσα σε 40'. (Αν και η φυσική μου δίνει κάποια δυνατότητα τώρα που το καλοσκέφτομαι, αλλά το κρατάω για έκπληξη)..

*άλλη ιστορία αυτή..